TOT

Rariteitenkabinet in de zwarte hoekjes van het bestaan

De tekst op de site van het Holland Festival bereidt ons voor op “een microkosmos van verval, in een zwarte komedie over de corruptie van het lichaam”. We zijn gewaarschuwd: denk niet dat je hier vrolijk van wordt.

Angoloscuro is een samentrekking van het Italiaanse angolo oscuro, dat donkere hoek betekent. En ja hoor: daar staat de donkere hoek. In tweevoud. Het speelvlak is vierkant en 45 graden gedraaid ten opzichte van de ruimte. Aan twee zijden zwarte wanden, er tegenover twee tribunes.

Het oog van de meester

Mijn technisch oog ziet dat alles tot in de puntjes is afgewerkt: de muren van de Zuiveringshal met zwarte stof behangen, ieder kabeltje weggeplakt, de tribunes van top tot teen ingepakt in zwart tapijt en zwarte stof. De regie, midden achterin, achter een zwart wandje. Tussen licht en geluid staat William Forsythe met een headset op. Het is duidelijk, hier regeert er één: de maestro zelf.

Een danser, elke vierkante millimeter van zijn lichaam zwart verpakt als bij een poppenspeler, zoemt als een mug. In het donkerste hoekje verschijnt een gezicht vanonder een zwarte doek. Een waar rariteitenkabinet trekt voorbij, met hier een daar een virtuoze danssolo. Gedrochten die rare geluiden maken in meestal onverstaanbare talen, veelal in zichzelf gekeerd. “Is this a joke?” vraagt er een. Je bent al snel de tel kwijt door alle opkomsten en kostuumwisselingen. En denk je een personage te herkennen, dan blijken er daar twee van te zijn. Kortom: probeer er vooral geen verhaal in te ontdekken.

Het licht komt uit 12 hanglampen, hoog boven speelvlak en tribune. Af en toe gaat het uit en weer aan, de ene keer is de hele ruimte verlicht inclusief tribunes, dan weer schemert het alleen boven het speelvlak, maar de noodzaak van de wisselingen blijft me onduidelijk. Forsythe geeft met wiskundige precisie de schakelmomenten aan, maar op grond waarvan?

Geluidenlandschap

Onder de indruk ben ik eigenlijk alleen van het geluid. Het geluidenlandschap van Thom Willems is de elektronische piep en knars ver voorbij, is soms bescheiden als behang, dan weer sfeer- en focusbepalend, maar nergens overheersend. Wat een vakwerk. Ook de technische precisie is indrukwekkend. Op het eerste gezicht zijn de speakers nauwelijks te zien en lijkt alles onversterkt, maar gaandeweg wordt me duidelijk dat op de gekste plekken microfoontjes en speakers verstopt moeten zitten. Het geluid komt van overal, er wordt een uitgekiend spel gespeeld met het live stemgeluid van de performers en de weerklank daarvan in de ruimte, al dan niet na tussenkomst van effectapparaten. Ook dat spel eist nooit een plek op de voorgrond op, maar is op de achtergrond bepalend voor de sfeer van de voorstelling.

Is this a joke? Absoluut niet. Over alles is nagedacht. Maar het rariteitenkabinet heeft te weinig samenhang en herkenbaarheid om echt dichtbij te komen. Buiten in de zon gaan de gesprekken om me heen alweer over totaal andere zaken. Leuke ervaring, een sterk geluidsontwerp en een aantal mooie plaatjes, maar meer jammer genoeg niet.

een werk van – William Forsythe
muziek – Thom Willems
software, sound design – Andeas Breitscheid, Dirk Haubrich, Niels Lanz
toneelbeeld / licht – William Forsythe
kostuums – William Forsythe, Dorothee Merg, Issey Miyake
dans – Yoko Ando, Cyril Baldy, Esther Balfe, Dana Caspersen, Amancio Gonzalez, David Kern, Fabrice Mazliah, Roberta Mosca, Tilman O’Donnell, Christopher Roman, Jone San Martin, Nicole Peisl, Parvaneh Scharafali, Yasutake Shimaji, Elizabeth Waterhouse, Ander Zabala

Gezien op 17 juni 2010 tijdens het Holland Festival in Amsterdam.

Eerder gepubliceerd op Cultuurpodium Online. Foto’s van Dominik Mentzos.